Cách mấy tháng trước, thình lình có một luồng gió “ái bần” (phong trào “thương người nghèo”) thổi ngang qua vùng Sài Gòn - Chợ Lớn, làm cho bực phú hộ với hạng trí thức được mát mẻ rồi nhớ lại mà thương những nỗi cùng khổ của đám dân nghèo. Mấy ông mới hội hiệp mà bàn tính lăng xăng: người tính cất nhà cao ráo sạch sẽ để cho hạng lao động mướn rẻ mà ở cho khỏi bịnh hoạn, kẻ tính lập nhà bảo sanh trong mấy xóm bình dân để cho đờn bà tiện bề sinh sản; người muốn mở trường tiểu học khắp nơi để dạy cho con nít nghèo đều biết đọc biết viết, kẻ bày phát sữa, phát bánh, phát áo, phát quần cho con nít nhà nghèo khỏi bị đói rách; có người lại muốn lập sở để giữ con nhỏ cho nhà nghèo rảnh rang mà đi làm việc; có người lại còn muốn đặt ra nhiều chỗ để kiếm công việc cho đám bần dân làm ăn. Bàn tính thì ai cũng sốt sắng, mà thực hành thì ai cũng do dự ngập ngừng, bởi vì làm những công cuộc ấy thì phải cần có tiền cho nhiều, mà người tính thì vui lòng thí công mà thôi, chớ không chịu thí tiền, muốn người khác ra tiền đặng mình làm cho dễ. Vì vậy nên trí tính đương xốn xao ở đây mà việc làm thì còn xa mút tí tè, trông thấy lờ mờ, không rõ hình thức. Có một nhóm người nóng nảy, không muốn “năng thuyết bất năng hành”, bèn thừa dịp tâm hồn người An Nam ham vui chơi mà tổ chức những cuộc diễn kịch và khiêu vũ để lấy tiền giúp ích cho bần dân. Cuộc dạ yến tổ chức tại dinh Xã Tây đêm nay có mục đích như vậy đó. - Nhờ các báo khuyến khích trót một tuần lễ rồi, nên công chúng, nhứt là hạng người ăn chơi, ai cũng xôn xao đi dự dạ yến. Tuy giấy dán cùng đường, rao 10 giờ tối mới khai mạc mà vừa quá 9 giờ thì xe hơi xe kéo chở nam thanh nữ tú đến trước dinh Xã Tây, người nào cũng xinh đẹp, trang sức cũng đẹp, dầu không quen cũng ngó nhau mà cười, trên mặt mỗi người đều có cái vẻ hớn hở, vui là vì có dịp kheo áo khoe quần, có dịp nam nữ thong thả ngồi gần nhau, ôm nhau, chớ không phải vui vì được cứu giúp cho hạng bình dân đói khổ. Cô Oanh với vợ chồng cô Tuyết bước xuống xe, thấy trong dinh Xã Tây cờ treo trang hoàng đèn đốt sáng hoắc nam thanh nữ tú náo nức lại qua, thì bươn bả đi vô, dường như sợ đến trễ rồi hao bớt sự vui của mình vậy. Đúng 10 giờ, nhạc đánh khai mạc cuộc khiêu vũ. Ông Chủ tịch mời một bà nhảy trước để làm gương cho khách, rồi nam thanh nữ tú mới bắt cặp với nhau tràn qua xích lại theo nhịp đờn. Cô Oanh được trai mời nhảy luôn mấy chập đã mệt nên cô kiếm một cái ghế ở phía sau mà ngồi nghỉ. Trong lòng cô vui nên sắc mặt hớn hở, mà lại có chút mệt nên má ửng đỏ cặp mắt như gương, dung nhan của cô bây giờ còn đẹp hơn hồi ở nhà bội phần. Cô đương ngồi ngắm kẻ xa, ngó người gần, bỗng có một ông trạc chừng 40 tuổi, mép trên để râu lún phún, mái tóc đã thấy bạc năm mười sợi, mặc cái quần nỉ đen với cái spencer may thiệt khéo, ông kéo một cái ghế lại để ngay trước mặt cô, cúi đầu chào và ngồi xuống hỏi: “xin lỗi cô, không biết có phải gốc cô ở Trà Ôn hay không?” Cô Oanh chưng hửng không hiểu tại sao mà người ta biết gốc tích của mình, song nghĩ không có cớ gì mà phải giấu, nên cô gật đầu đáp: - Thưa phải. Em gốc ở Trà Ôn. - Phải cô là con của ông Cả hay không? - Thưa phải. Em cũng xin lỗi mà hỏi lại: Ông là ai mà ông biết em? - Tôi là người đồng hương với cô. Tôi là Hội đồng Đàng đây. - Vậy hay sao? Em có nghe danh ông, nhưng vì thưở nay không có dịp gặp ông lần nào nên em không biết. Xin ông tha lỗi cho em. - Cô không có lỗi chi hết. Danh tôi ai cũng nghe, chớ mặt tôi làm sao mà người ta biết hết cho được. Mà một người đàn bà trẻ tuổi, có sắc, có duyên như cô, lại là bạn đồng hương nữa, dầu có lỗi gì với tôi, tôi cũng tha hết. Tuy tôi gốc ở Trà Ôn, nhưng vừa lớn thì tôi ở trên nầy, lâu lâu tôi mới về xứ thăm bà con một lần mà thôi, chớ không có về thường nên cô không biết tôi nghĩ chẳng lạ gì. Còn cô hiểu tại sao mà tôi biết cô hay không? - Thưa không. Tại sao mà ông biết em? - Tại gương mặt của cô giống bà Cả quá, nên thấy cô thì tôi nghi liền. Cô Oanh nhích miệng cười, gương mặt càng thêm vui vẻ, xinh đẹp như một đóa hoa mới nở. Vì ông Hội đồng Đàng là người đồng hương, cô không còn ái ngại chi nữa nên cô nói với cái giọng thiệt thà tự nhiên: - Phải, em giống má em lắm. Thuở nay có nhiều người nhìn em cũng nói như ông vậy. Ổng ở trên nầy mà nhà ở đường nào? - Coi kìa! Cô chưa biết nhà tôi hay sao? Cái nhà lầu ở trong Chợ Quán, ngó ra đường Galliéni đó. Ở đất Sài Gòn - Chợ Lớn có ai mà không biết nhà tôi. - Vì em ít vô miệt đó nên em chưa biết. - Nghe nói cô có chồng về ở trên nầy phải không? - Thưa, phải. - Cô ở chỗ nào? - Thưa, ở đường Paul Bert trên Đa Kao. - Thầy làm việc ở sở nào? - Thưa, làm thơ toán trong hãng buôn ở đường Kinh Lấp. - Mời cô khi nào có dịp đi vô Chợ Quán thì ghé nhà tôi chơi. Anh em đồng hương mà ngại giống gì. Gặp được bà con một xứ tôi mừng lắm. Có một ông trẻ tuổi lại đứng trước mặt cô Oanh rồi cuối chào rất thanh nhã, tỏ ý mời cô khiêu vũ. Hội đồng Đàng day lại nói: “Xin ông mời người khác, vì cô Ba có hứa sẽ nhảy với tôi lớp nầy”. Ông trẻ tuổi cúi đầu rồi đi. Hội đồng Đàng ngó cô Oanh mà cười rồi hỏi: - Phải cô thứ ba hay không? - Thưa không. Em thứ hai. - Tôi nói cố mạng để họ đi cho rảnh, để mình nói chuyện chơi. Thầy là người nào đâu, xin cô tiến dẫn đặng tôi làm quen một chút. - Chồng em ở nhà chớ không có đi đây. - Ủa! Vậy cô đi với ai? - Em đi với hai vợ chồng chị Tuyết, là chị em bạn với em. - Tôi chắc cô thích khiêu vũ lắm. Mời cô nhảy với tôi một lát chơi. Cô Oanh cười và đứng dậy gọn gàng. Hội đồng Đàng cũng đứng dậy cặp tay cô dắt ra giữa phòng rồi ôm nhau nhảy với nhiều cặp khác. Tiếng nhạc dứt, mấy cặp khiêu vũ đều ngưng. Hội đồng Đàng với cô Oanh ngó nhau cười. Hội đồng Đàng cặp tay dắt cô ra và nói: - Cô Hai nhảy dịu dàng chắc nhịp, tôi thích mà tôi khen cô lắm. Cô biết khiêu vũ đã lâu rồi phải hôn? - Thưa, em mới biết nhảy từ hôm Tết tới giờ. - Nhảy chưa đầy một năm mà cô giỏi như vậy thì càng đáng khen hơn nữa. - Ông vị tinh đồng hương mà ông khen như vậy chớ em đâu có giỏi . - Cô nói tiếng “vị tình” nghe không mặn mòi. Phải nói “mến tình” mới trúng ý tôi. Hai người ngó nhau mà cười nữa. Hội đồng Đàng nói: “Mình láng cháng ở đây chắc chẳng khỏi bị người ta mời nhảy nữa. Mà tôi thấy cô nhảy với người khác thì chắc tôi buồn lắm. Vậy mời cô bước qua phòng bên nầy với tôi, đặng kiếm đồ uống giải khát một chút rồi mình sẽ nhảy với nhau nữa”. Hội đồng Đàng dắt cô Oanh qua cái phòng phía tay trái, thấy một cái bàn trống bèn mời cô ngồi, rồi kêu bồi biểu đem một ve Champagne. Ông mở hộp thuốc điếu mà đưa và mời cô. Tuy cô không biết hút nhưng vì thấy chị em đi khiêu vũ phần nhiều hút thuốc, uống rượu cũng như đờn ông, nếu mình không làm như người ta thì té ra mình quê mùa, bởi vậy cô lấy một điếu rồi đốt mà hút. Bồi bưng rượu lại, Hội đồng Đàng biểu rót hai ly rồi mời cô. Cô ngó ly rượu mà cười và nói: - Em không biết uống rượu, em sợ uống rồi say chết. - Rượu Champagne mà say giống gì. Uống nó mát mà tiêu chớ! Cô uống một ly để giải khát rồi khuya một chút nữa mình sẽ kiếm đồ ăn. - Uống sợ say rồi đỏ mặt coi kỳ quá. - Đỏ mặt cô coi càng thêm đẹp chớ kỳ giống gì. Nói cùng mà nghe, ví dầu cô có say thì tôi đưa cô về, có sẵn xe hơi, cô đừng ngại. Tôi có đủ sức bảo hộ cô mà. Cô uống với tôi một ly đặng mừng ngày tha hương ngộ cố tri. Cô Oanh bưng ly rượu mà cụng với Hội đồng Đàng rồi uống một hơi hết phân nữa. - Cô hứa với thầy cô đi chơi tới mấy giờ cô mới về? - Em không hứa chi hết, em muốn chơi tới chừng nào cũng được. - Cô có chồng mà cô được tự do như vậy, tôi mừng cho cô lắm. - Đời nay chồng đâu có bó buộc vợ như xưa nữa. - Tôi là người đời nay mà cái óc của tôi khác hơn người ta lắm. Hễ tôi thương ai thì tôi ghen, tôi không cho đi đâu một mình. Tôi nói thiệt, nếu tôi có vợ trẻ tuổi mà lại xinh đẹp và có duyên như cô thì tôi chẳng dám rời ra một giây phút nào hết, đi đâu cũng có tôi theo luôn luôn. Hơi rượu làm cô Oanh mặt phừng phừng, lại làm cho lòng cô vui vẻ muốn nói muốn cười, bởi vậy nghe mấy lời của Hội đồng Đàng trêu ghẹo mà cô không ái ngại, cô lại cười ngất và nói: - Tánh ông như vậy chắc bà ở nhà cực lòng lắm? - Lúc nầy tôi không có vợ. Nhà tôi mất hồi năm kia, từ ấy đến nay tôi có ý muốn kiếm chỗ đặng chấp nối, nhưng vì chưa gặp cô nào đồng tâm hiệp ý, nên tôi vẫn còn ở trơ trội một mình. - Ông trộng tuổi mà kén vợ dữ! - Vợ là người bạn trăm năm, lại tôi ngồi cái địa vị phú quí, ai làm vợ tôi thì sung sướng sang trọng, ở nhà lầu, đi xe hơi, đeo hột xoàn, lại được người ta kêu là “ bà Hội đồng”, tự nhiên tôi phải kén chọn người có tư cách làm “bà lớn”, chớ lạm xạm làm sao được. - Ông kén như vậy thì ông phải chọn người trộng tuổi một chút, chớ gái mới lớn lên thì chắc không có đủ tư cách theo lời ông nói đó. - Phải. Gái mới lớn lên, tánh còn lao chao, tôi sợ e không xứng đáng làm “Bà lớn”. Phải người có tuổi ít nào cũng hăm lăm, hăm sáu, có kinh nghiệm việc đời mới được. - Vậy thì ông phải cưới gái lỡ thời hoặc đờn bà góa. - Phải. Hoặc là đờn bà có chồng rồi mà vì gia đình không hòa thuận nên phải ly dị cũng được. Cô Oanh lơ đãng, nhìn trân ly rượu, cặp mắt lờ đờ. Hội đồng Đàng rót rượu thêm mà mời cô uống thì cô bưng ly uống liền, uống một hơi hết hai phần ly, không suy nghĩ, không ái ngại như lúc đầu nữa. Bây giờ mặt tai, tay chơn của cô đều đỏ hết, cô ngồi dựa ngửa trên ghế, miệng chúm chím cười, dung nhan coi càng thêm đẹp. Hội đồng Đàng móc đồng hồ nhỏ trong túi ra mà coi rồi nói: “Gần mười hai giờ rồi. Mời cô nhảy chơi vài cắp nữa mình đi kiếm đồ ăn lót lòng”. Cô Oanh đứng dậy mà bị hơi rượu lừng lên nên cặp mắt choáng váng. Hội đồng Đàng trả tiền rượu rồi bước lại cặp tay cô mà dắt đi. Cô vừa đi vừa cười mà nói: “Bị rượu làm cho mắt em choáng váng, chơn bước không vững, em sợ em nhảy nữa không được”. Hội đồng Đàng đứng lại nhìn cô rồi cười mà nói: - Mặt cô đỏ quá. Chắc cô say. - Tại ông đó đa! Em nói em không biết uống rượu, ai biểu ông ép. - Xin cô tha lỗi. Tôi không dè cô yếu rượu như thế. Cô đương say, nếu nhảy thì cô phải chóng mặt. Vậy tôi mời cô đi xe một vòng mà hứng gió và kiếm chỗ ăn soupe đặng giã rượu, rồi mình sẽ trở lại. - Đi đâu? - Cô muốn đi đâu cũng được hết. Lên xe rồi sẽ liệu. - Em muốn cậy ông đưa em về, vì choáng váng quá nên em muốn nằm mà nghỉ. - Được. - Để em nói cho chị Tuyết hay, đặng chừng về chỉ khỏi kiếm em. Xin ông đứng đây chờ em, để em đi kiếm chị Tuyết. - Để tôi dắt cô đi, không hại gì đâu. Hai người dắt nhau đi một vòng, gặp cô Tuyết đương đứng nói chuyện với một đám đàn ông, cô Oanh bèn vỗ vai mà nói: - Chị Tuyết, em về trước nghe hôn. - Ủa, sao chị về sớm vậy? - Em mệt, nên không đi chơi được nữa. - Chị về cách nào? - Có anh Hội đồng đây, là người gốc ở Trà Ôn, bà con với em, chịu cho xe hơi đưa em về. - Nếu vậy thì được. Thôi, chị về trước đi kẻo ảnh trông. - Chị quỉ ! Cô Oanh vã miệng cô Tuyết rồi xoay lưng mà đi với Hội đồng Đàng, cô không kể đến mấy chục cặp mắt hữu tình hoặc kiêu ngạo chong ngó cô, còn ông Hội đồng thì đưa tay chào những người quen, khí sắc hân hoan mãn nguyện, như một vị tướng quân thắng trận đương kéo quân nhập thành. Ra đường rồi ông Hội đồng dắt cô đi dài theo chỗ mấy trăm chiếc xe hơi đậu mà kiếm xe của ông, vừa đi vừa nói: - Cô đương say rượu, nếu về nhà ngủ liền thì không tốt. Vậy tôi xin mời cô đi chơi một vòng, đặng hứng gió mà giã rượu, lên Xuân Trường ăn soupe chơi rồi tôi sẽ đưa cô về. - Cám ơn ông, em đi không tiện. - Tại sao mà cô ái ngại? - Khuya rồi. Đi như vậy rồi biết chừng nào mới về tới nhà. - Chưa tới mười hai giờ mà khuya giống gì. Cô đi chơi với tôi một chút. Chừng nào cô muốn về thì tôi sẽ đưa cô về liền. - Thôi, đi chừng một giờ mà thôi, nghe hôn. Em không chịu đi lâu hơn nữa a. - Được. Cô muốn đi bao lâu tự ý cô. Đi tới một cái xe hơi mới tinh sơn màu đỏ, kiểu kim thời, ông Hội đồng mở cửa, vặn đèn rồi mời cô Oanh lên xe. Cô đứng dụ dự, ngó cái xe rồi ngó ông cười và nói: “Thôi, để em kêu xe kéo em về. Em có chồng mà đi như vầy thì kỳ quá”. Ông Hội đồng lấy tay xô nhè nhẹ cái lưng cô và nói: “Anh em bà con một xứ mà ngại giống gì. Đi chơi một chút có ai hay đâu mà cô sợ, đời văn minh, đờn bà đi chơi với đờn ông là sự thường, có gì lạ đâu. Xin cô lên xe, đừng rụt rè như gái nhà quê coi không được”. Cô Oanh ngó ông Hội đồng mà cười, rồi bước lên xe gọn gàng. Ông Hội đồng leo theo, ngồi một bên cô rồi kêu sớp - phơ mà dặn: “đi lên Xuân Trường, em. Đi chầm chậm đặng hứng gió, đường có chạy mau nghe hôn”. Xe rút chạy, đèn trong mui dọi mặt cô Oanh coi sáng rở mà lại khoái lạc vô cùng. Ông Hội đồng vói tay lấy cái bóp của cô đương cầm mà để bên mình ông và nói: - Cô xài bóp xưa quá. - Em tính mua cái bóp khác mà chưa có giờ rãnh đặng đi mua đó. - Người đẹp như cô phải mua thứ bóp hai mươi mấy đồng xài coi mới được. - Ông tưởng em là vợ Bá hộ hay sao, nên xài bóp nhiều tiền như vậy? Mua thứ mười đồng cũng đã tốt rồi. - Để mai mốt tôi mua cái thiệt tốt tặng cô mà làm một vật kỷ niệm chơi. - Em đâu dám nhận lãnh. - Sao lại không dám? Của bà con anh em tặng mà ngại nỗi gì? Cô Oanh chúm chím cười. Ông Hội đồng cầm vạt áo của cô lên mà coi, lắc đầu nói: - Cô mặc áo cũng rẻ tiền quá. Tôi lấy làm tiếc người có sắc, có duyên, đáng yêu, đáng trọng như cô mà trời lại khiến cái mạng không giàu sang đặng lên xe xuống ngựa, mặc áo tốt, đeo hột xoàn, để cho mấy cô thô lỗ, xấu hoắc họ giàu sang rồi họ ăn mặc đồ tốt, mà đồ ra đồ, người ra người, coi kỳ cục quá. Nếu tôi có một người vợ như cô, chắc tôi cưng lắm. Tôi không cho làm động tới móng tay, tôi không cho đi bộ một bước. Bận áo phải bốn, năm chục đồng một cái, đi giày phải mấy chục đồng một đôi, tôi mới chịu. - Nếu vậy thì bà hồi trước chắc sung sướng lắm? - Sung sướng lắm mà. - Vậy mà không sống đặng hưởng chớ. - Tại mạng Trời, biết làm sao. Mà bây giờ ai chịu làm vợ tôi, cũng sung sướng như vậy nữa. Lúc ấy xe thủng thẳng chạy qua cầu Bình Lợi. Ông Hội đồng ngó cô Oanh mà nó tiếp: “Tôi mà có được một người vợ như cô, thì tôi cho đeo xoàn cùng mình hết, bông tai phải một cặp hột xoàn thiệt lớn, nút áo cũng phải gắn hột xoàn, cườm tay thì đeo vòng nhận hột xoàn đáng năm, bảy ngàn, ngón tay thì đeo cà rá cũng hột xoàn”. Ông nói và rờ tay, rờ ngực, rờ cườm tay, rờ ngón tay cô Oanh. Cô ngồi trân trân, miệng cứ chúm chím cười, không nói một tiếng chi hết, mà cũng không phủi tay ông. Ông thông hiểu tâm lý đờn bà, nên thấy cử chỉ của cô như vậy thì ông cười, ngồi xích lại một bên mình cô rồi thình lình nắm tay cô mà hun. Cô xô ông và chỉ sớp- phơ nói nhỏ nhỏ: “Sớp - phơ kìa!”. Ông cũng đáp nhỏ nhỏ: “Người của tôi, không sao mà sợ”. Ông lại vói tay tắt ngọn đèn trên mui xe rồi choàng tay ôm mình cô. Tiếng máy xe chạy nghe vo vo, đèn gọi đường phía trước sáng lòe, còn trong xe thì im lìm lặng lẽ, chỉ lâu lâu nghe tiếng ông Hội đồng nói lào xào với nghe tiếng cô Oanh cười nhỏ nhỏ mà thôi. Xe lên tới Xuân Trường, ông Hội đồng biểu sớp - phơ ghé vô nhà hàng. Ông mở cửa xe, nắm tay dắt cô Oanh bước xuống. Vì đêm nay có dạ yến dưới Sài Gòn, nên nhà hàng trên nầy không có khách. Ông Hội đồng lựa một cái bàn để dưới gốc cây khuất tịch, kín đáo, ông mới dắt cô Oanh lại mà ngồi, rồi biểu bưng soupe và lấy rượu chát. Hai người ngồi ăn uống, nói chuyện nhỏ nhỏ, coi bộ thân mật mà lại vui vẻ vô cùng. Ăn uống xong rồi mới dắt nhau lên xe trở về. Xuống tới chợ Thủ Đức, ông Hội đồng dạy sớp - phơ ngừng xe lại, ông cho một đồng bạc và biểu vô quán mà ăn nem. Ông lại nói với cô Oanh: “Bây giờ hai đứa mình ra phía trước mà ngồi, qua cầm tay bánh, chạy đi chơi một lát”. Cô Oanh dụ dự hỏi: - Đi đâu nữa? khuya quá, xin anh đưa giùm em về. - Mới một giờ rưỡi. Đi chơi chừng nửa giờ, để sớp - phơ ăn rồi, mình lại rước nó về luôn thể chớ. - Anh báo hại về tới nhà sáng bét cho mà coi. - Không có đâu. Qua hứa chắc, qua sẽ đưa em về trước ba giờ. Cô Oanh bèn ra phía trước mà ngồi với ông Hội đồng. Ông mở máy cho xe chạy vòng theo chợ rồi quanh qua đường đi Bình Đức, đúng hai giờ rưỡi xe mới trở lại. Ông Hội đồng với cô Oanh ra phía sau ngồi. Sớp - phơ lên cầm tay bánh chạy về Sài Gòn. Gần tới nhà, cô Oanh biểu sớp – phơ ngừng xe lại rồi bước xuống xe. Ông Hội đồng nắm tay từ giã cô và nói: “Em nhớ nghe hôn, đúng ba giờ chiều mai, xe qua đậu ngay trước chợ Tân Định”. Cô Oanh gật đầu mà cười. Ông Hội đồng biểu sớp - phơ đi.